हामी हरेक दिन दाँत माझ्दा प्रयोग गर्ने टूथब्रस वास्तवमै सानो इकोसिस्टम हो। यसको रेशामा लाखौँ सूक्ष्म जीव (ब्याक्टेरिया र फङ्गस) बसोबास गर्छन्। ब्रसका टुटेका र फैलिएका रेशा सुक्खा माटोझैँ देखिए पनि पानीले भिज्दा यी सूक्ष्म जीवहरूलाई पोषण मिल्छ र केही समयका लागि ती सक्रिय हुन्छन्।
विशेषज्ञहरूका अनुसार, एक ब्रसमा करिब १० लाखदेखि १ करोड २० लाखसम्म ब्याक्टेरिया र फङ्गस बस्न सक्छ। यी जीवाणुहरू सामान्यतया हाम्रो मुख, छाला र ब्रस राख्ने स्थानबाट आउँछन्। जर्मनीको राइन-वेल विश्वविद्यालयका सूक्ष्म जीवविज्ञानी मार्क–केविन जिन भन्छन्, “टूथब्रसमा पाइने अधिकांश सूक्ष्म जीव हाम्रो आफ्नै मुखबाट आएका हुन्छन् र धेरैजसो हानिकारक हुँदैनन्।”
हानिकारक जीवाणुको खतरा
तर सबै जीवाणु लाभदायक हुँदैनन्। ब्राजिलको युनिभर्सिटी अफ साओ पाउलोका प्रोफेसर भिनिसियस पेद्राजीका अनुसार, “स्ट्रेप्टोककस र स्टाफिलोकोकस जस्ता जीवाणुले दाँतमा किरा लगाउन सक्छन्। केही जीवाणुले मसूढामा सुजन ल्याएर पेरियोडोन्टल रोग पनि निम्त्याउँछन्।”
त्यसैगरी, एस्चेरिचिया कोलाई, स्यूडोमोनास एरूजिनोसा, एन्टेरोब्याक्टेरिया, क्लेब्सिएला न्युमोनिए र क्यान्डिडा यिस्ट जस्ता जीवाणु र फङ्गस पनि कहिलेकाहीँ ब्रसमा भेटिन्छन्। यी जीवाणु पेटको संक्रमण, फुड प्वाइजोनिङ वा थ्रश जस्ता रोगको कारण बन्न सक्छन्।
बाथरूम र टायलट प्लूमबाट जोखिम
टूथब्रस प्रायः बाथरूममा राखिन्छ। बाथरूम तातो र ओसिलो हुने भएकाले हावामा साना पानीका थोपाले ब्याक्टेरिया फैलाउँछन्। टायलट फ्लस गर्दा पनि पानीका सूक्ष्म थोपाले १.५ मिटर सम्म फैलिन सक्छन् र ब्रसमा टाँसिन सक्छन्। तर, अमेरिकन अनुसन्धानकर्ता एरिका हार्टम्यानका अनुसार, अधिकांश मानिसहरू आफ्नो ब्रसका कारण बिरामी हुँदैनन्, किनभने यी जीवाणु धेरै लामो समयसम्म जीवित रहँदैनन्।
टूथब्रस सफा राख्ने उपाय
विशेषज्ञहरूले सुझाएका प्रमुख उपायहरू:
- ब्रसलाई प्रयोगपछि ठाडो अवस्थामा राखेर राम्ररी सुक्न दिनु।
- हरेक ३ महिनामा ब्रस बदल्नु।
- ब्रसलाई बन्द कन्टेनरमा नराख्नु, किनभने यसले सूक्ष्म जीवको वृद्धि बढाउँछ।
- आवश्यक परेमा १% भिनेगारको घोल वा एन्टिसेप्टिक माउथवाशमा ५–१० मिनेट भिजाउनु।
- कसैले माइक्रोवेभ वा अल्ट्राभायोलेट प्रयोग गर्दा ब्रस बिग्रिन सक्छ, त्यसैले सावधानी अपनाउनुपर्छ।
भविष्यको दिशा: प्रोबायोटिक ब्रस
अहिले केही अनुसन्धानकर्ताहरू प्रोबायोटिक टुथपेस्ट र बायोएक्टिभ ब्रिसल सामग्रीमा काम गरिरहेका छन्। यसले लाभदायक सूक्ष्म जीवको वृद्धि प्रोत्साहन गर्दै हानिकारक जीवाणु नियन्त्रण गर्न सक्छ। मार्क–केविन जिन भन्छन्, “भविष्यमा यस्तो ब्रस संक्रमणको स्रोत होइन, सुरक्षा माध्यम बन्न सक्छ। तर अझै धेरै अनुसन्धान आवश्यक छ।”
-1759065636.jpg)
-1759064972.jpg)
