आज आश्विन शुक्ल नवमी, अर्थात् महानवमी, देशभर विशेष धार्मिक विधि र उत्सवका साथ मनाइँदैछ। फूलपाती भित्र्याइएपछि सुरु भएको दशैं पर्व आज महानवमीका अवसरमा उच्चतम रूप लिन्छ।
धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्व
महानवमीलाई देवी दुर्गाको शक्ति, विजय र धर्मको प्रतीकका रूपमा मनाइन्छ। यस दिन घर–घरमा विशेष पूजा, आरती र बलि चढाउने परम्परा रहिआएको छ। विशेषगरी चिचिल्कोट, हनुमानढोका, गोकर्ण, भक्तपुर लगायतका ठाउँमा जमरा र टीका लगाएर देवी दुर्गाको विशेष पूजा गरिन्छ।
यस दिनको मुख्य आकर्षण भनेको गोरुको, बाख्राको वा अन्य पवित्र बलि (परम्परागत रूपमा पशु बलि) हो। यो बलि देवी दुर्गाको प्रसादस्वरूप चढाइन्छ र समग्र समाजको कल्याणको लागि हुने धार्मिक अनुष्ठान मानिन्छ। साथै, पूजा–अर्चनामा देवी दुर्गा सप्तशतीको पाठ, मन्त्रजप, हवन र आरती गरिन्छ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
महानवमीको परम्परा हिन्दू धर्मग्रन्थ दुर्गा सप्तशती तथा पुराणमा वर्णित देवी–दुर्गा र महिषासुरको युद्धको स्मरणमा आधारित छ। प्राचीन कालदेखि नै यस दिन दुर्गा शक्तिको आराधना गरी विना भैरवी शक्ति र धर्मको विजय सुनिश्चित गर्ने चलन रहेछ।
विशेष कार्यक्रम
नेपालभर महानवमीमा साँस्कृतिक झाँकी, धार्मिक मेला, र दान–पुण्य कार्यक्रम आयोजना गरिन्छ। तराई, पहाड र उपत्यकाका मन्दिरहरूमा विशेष पूजाका साथ लोकनृत्य, भजन–कीर्तन र सांगीतिक कार्यक्रम हुने गर्छन्।
यसरी महानवमीले दशैं पर्वको आध्यात्मिक र सांस्कृतिक चरमोत्कर्ष प्रदर्शन गर्ने दिनको रूपमा महत्वपूर्ण स्थान ओगटेको छ।
धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्व
महानवमीलाई देवी दुर्गाको शक्ति, विजय र धर्मको प्रतीकका रूपमा मनाइन्छ। यस दिन घर–घरमा विशेष पूजा, आरती र बलि चढाउने परम्परा रहिआएको छ। विशेषगरी चिचिल्कोट, हनुमानढोका, गोकर्ण, भक्तपुर लगायतका ठाउँमा जमरा र टीका लगाएर देवी दुर्गाको विशेष पूजा गरिन्छ।
यस दिनको मुख्य आकर्षण भनेको गोरुको, बाख्राको वा अन्य पवित्र बलि (परम्परागत रूपमा पशु बलि) हो। यो बलि देवी दुर्गाको प्रसादस्वरूप चढाइन्छ र समग्र समाजको कल्याणको लागि हुने धार्मिक अनुष्ठान मानिन्छ। साथै, पूजा–अर्चनामा देवी दुर्गा सप्तशतीको पाठ, मन्त्रजप, हवन र आरती गरिन्छ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
महानवमीको परम्परा हिन्दू धर्मग्रन्थ दुर्गा सप्तशती तथा पुराणमा वर्णित देवी–दुर्गा र महिषासुरको युद्धको स्मरणमा आधारित छ। प्राचीन कालदेखि नै यस दिन दुर्गा शक्तिको आराधना गरी विना भैरवी शक्ति र धर्मको विजय सुनिश्चित गर्ने चलन रहेछ।
विशेष कार्यक्रम
नेपालभर महानवमीमा साँस्कृतिक झाँकी, धार्मिक मेला, र दान–पुण्य कार्यक्रम आयोजना गरिन्छ। तराई, पहाड र उपत्यकाका मन्दिरहरूमा विशेष पूजाका साथ लोकनृत्य, भजन–कीर्तन र सांगीतिक कार्यक्रम हुने गर्छन्।
यसरी महानवमीले दशैं पर्वको आध्यात्मिक र सांस्कृतिक चरमोत्कर्ष प्रदर्शन गर्ने दिनको रूपमा महत्वपूर्ण स्थान ओगटेको छ।