बिहीबार साँझ सिमराको बाटोमा सामान्यताले पुनः बास बसाउन थालेको जस्तो देखिन्थ्यो— टायरका कालो दागहरू अझै सडकमा थिए, तर भीड छँदासम्मको तातोपन अब क्रमशः चिसिँदै थियो। दुई दिनको तनावपछि शहरले फेरि नियमित ताल खोज्न थालिसकेको थियो। तर यत्तिकैमा अर्को खालको हलचल सुरु भयो— अनलाइनमा देखापर्न थालेका ‘हिंसात्मक’ दृश्यहरू।
फेसबुक स्क्रोल गर्दा वा टिकटकर खोल्दा अचानक देखिन्थ्यो— प्रहरीको गाडी जलेको दृश्य, प्रहरी बिटमा आगो सल्किएको दृश्य, भीडको चर्को हुडाहुडी। धेरैले सोचे, “के यही सिमराको आन्दोलनमा भएको हो?” तर वास्तविकता भने निकै फरक थियो।
सिमराको सडकमा जे देखिएन, अनलाइनमा त्यही देखिन थाल्यो
स्थानीयहरूले सिमरामा जे प्रत्यक्ष देखे: विमानस्थलको गेट भत्किएको, सडकमा टायर बालिएको,केहीबेर ढुंगामुढा चलेको र सुरक्षाकर्मीले भीड छत्काउन खोजेको - त्यसैमात्र थियो।
तर सामाजिक सञ्जालमा भने पुराना आन्दोलनका हिंसात्मक दृश्यहरूैलाई ‘यही सिमराको घटना हो’ भन्दै भाइरल बनाइँदै थियो।
यो डिजिटल विरोधाभासले – भौतिक र भर्चुअल सिमरालाई दुई पृथक शहरमा रूपान्तरण गरिदियो।
डिजिटल भीड र डरको मनोविज्ञान
अनलाइनमा भाइरल दृश्यले सिमरामा नभएको आगलागी, नभएको विध्वंस र नभएको हानाहानको चित्र खडा गरिदियो। सुचनाको तीव्र प्रवाहले मानिसहरूलाई घटनाको वास्तविक स्वरूपभन्दा राम्रो खिचिएका पुराना दृश्यमै बढी विश्वास गरायो।
यही त हो सामाजिक सञ्जालको पहिचान नपुगेको शक्ति—दृश्यसँगै डर पनि सर्ने।
उमेरले ५० पार गरिसकेका एक स्थानीयले भने, “हामीढुक्क भइरहेका थियौँ, तर मोबाइलमा हेर्दा त शहर भड्केकोजस्तो लाग्थ्यो। वास्तविकता र अनलाइनको संसार कति फरक रहेछ !”
यो संवादले एउटा महत्वपूर्ण प्रश्न उब्जाउँछ—सूचना कति छिटो फैलिन्छ? र सत्य कति ढिलो चिन्छ?
दुई दिनको तनावपछि बिस्तारै फर्किँदै सामान्यता
बिहीबार साँझ जेनजी युवाले आन्दोलन स्थगित गर्ने घोषणा गरेपछि सडकका पसल फेरि खुल्न थाले, यात्रु बोकेका बसहरू बाटो हुँदै गुड्न थाले, अनि सिमराले थकित सास फेर्यो।
तर अनलाइनको संसारमा— सिमरा अझै भड्किएको जस्तै देखाइन्थ्यो।
भ्रम फैलाउने दृश्यका गहिरा प्रभाव
फिचरको दृष्टिमा यो केवल समाचारको विषय मात्र होइन: यो समाजशास्त्र, मनोविज्ञान र डिजिटल संस्कृतिको मिश्रण हो।
पुराना भिडियोलाई नयाँ घटना झैँ प्रस्तुत गर्नुले:
समुदायबीच अनावश्यक त्रास फैलाउँछ,
आन्दोलनप्रतिको धारणा विकृत गर्छ,
प्रशासनिक प्रतिक्रिया अधिक कठोर हुन प्रेरित गर्न सक्छ,
र दीर्घकालीन रूपमा ‘सत्यको विश्वास’ कमजोर बनाउँछ।
यही गलत सूचनाले एकै नगरका दुई कथा बनाइदिन्छ—
एक, मैदानमा देखिने वास्तविकता,
र अर्को, फोनको पर्दामा देखिने नाटकीय दृश्य।
अन्तिम दृश्य : जहाँ सत्य खोज्नु नै अर्ध आन्दोलन हुन्छ
सिमराको घटना थामिँदै छ, तर सामाजिक सञ्जालमा फैलिएको भ्रम अझै रोकिएको छैन। यसले एउटा गहिरो तथ्य उजागर गर्छ:
आन्दोलन केवल सडकमात्रै चल्दैन, मोबाइल स्क्रीनभित्र पनि चल्छ।
हाम्रो जिम्मेवारीः
के हेरिरहेको छौँ?
के शेयर गरिरहेका छौँ?
र के विश्वास गरिरहेका छौँ?
किनकि कहिलेकाहीँ:
सत्य न त चिच्याएर आउँछ, न त भाइरल भएर।
सत्य त प्रायः शान्त कोनामा बसेर पर्खिरहेको हुन्छ—
कसैले आफ्नै आँखाले हेरेर पहिचान गरिदिने बेला।
_Zd0MmhSCYC-1763542177.jpg)
_Zd0MmhSCYC-1763542177.jpg)
-1759065636.jpg)
-1759064972.jpg)
