सम्पादकीय

गृहपृष्ठ
सम्पादकीय
अपूर्ण पूर्वाधारमा पर्यटन प्रवद्र्धनका कुरा

अपूर्ण पूर्वाधारमा पर्यटन प्रवद्र्धनका कुरा

December कविता खड्का

तस्बिर : सौजन्य

प्रकृतिले नै मनमोहक पर्यटकीय स्थल सुुम्पेको नेपाल बाहिरी देशका बनावटी गन्तव्यभन्दा सयौं गुणा रमणीय छ ।

सानो भूगोल भएर पनि नेपालमा हेर्न लायक हजारौं ठाउँहरु छन् । कमी छ त केवल त्यहाँसम्म पुग्ने सहज सडक सञ्जाल, सुलभ सवारी साधन, उचित खानपान तथा वासस्थानको व्यवस्था अनि स्थानीयहरुको पर्यटकमैत्री व्यवहार र निश्चित ठाउँको प्रचार मात्र । सामान्य रुपमा यति कुरा नभए पर्यटक आउने र पर्यटन प्रवद्र्धन हुने कुरा खासै सान्दर्भिक हुँदैन । नेपाल जस्तो रमणीय देशका अगुवा नागरिक, राज्यका जिम्मेवार निकाय र व्यक्ति तथा सरकारमा मडारिने राजनीतिक दल र राजनीतिकर्मीले कहिले गम्भिर भएर यतातर्फ सोचेको पाइदैन । पर्यटन प्रवद्र्धनको गफ भने डंका पिटेर गर्न उनै सरोकारवालाहरु अग्रसर हुन्छन् । उचित सुविधा र आकर्षण विना बाहिरी मानिस त्यस्ता ठाउँमा जाँदैनन् । र पर्यटन प्रबद्र्धनको कुरा सधै गौण नै रहन्छ ।

नेपालको सबैभन्दा बढि पर्यटक पुग्ने पोखरामा पनि पछिल्लो समयमा प्याराग्लाइडिङ्ग, बन्जी जम्प जस्ता केही शाहसिक खेल बाहेक स्थानीय तवरबाट बाहिरी मानिस आकर्षित गर्ने नयाँ आयामहरु खासै बढाएको छैन । छन् त केवल केही मठमन्दिर, प्राकृतिक ताल, तलैया, हिमाल, पहाड र प्राकृतिक मनोरम दृष्य मात्र । यति हुँदा पनि पोखराका सयौं होटल, हजारौं मानिस पर्यटक भित्रिएकै खर्चले आफ्नो जीविकोपार्जन गरिरहेका छन् । चालु सिजनमा पनि पोखराका होटल व्यवसायीहरु प्रचारात्मक शैलीमा पर्यटक आकर्षित गर्न देशका विभिन्न भागसम्म पुगेका छन् । पोखरामा पुग्दा हरियाली प्राकृतिक दृष्यावलोकन गर्न पाइने एकै ठाउँमा धेरै कुराहरु भने छन् । स्थानीयस्तरमा थोरै सफाइ र साजसज्जाले पोखरेलीले लाखौं मानिस आकर्षित गरेका छन् । महिनौं दिन पनि कतिपय मानिस पोखरामा भुलेका छन् । यसको तुलनामा अधिक जनसंख्या बसोवास गर्ने मध्य तराईमा पर्यटकका लागि २/४ दिनसम्म रोक्न सक्ने बासस्थान, खानपान, पर्यटकमैत्री व्यवहार र हेर्न लायक ठाउँको साजसज्जा भएको छैन ।

लक डाउनमा थलिएको पर्यटकीयस्थल र होटल व्यवसाय (भिडियो रिपोर्ट)

मानिस केवल पहाड र हिमालसँग मात्र मोहित हुदैन । समथर भूभागको अपार कृषिका सुन्दर फाँट, यहाँको स्वच्छन्द हावा, औद्योगिक क्षेत्रका बनावटी बस्तु, जंगलसफारी, मठमन्दिरका मनोरम दृष्य, किसिम–किसिमका चराचुरुङ्गी र यहाँको पहिचान तथा संस्कृति प्रति पनि मानिसको मोह उत्तिकै हुन्छ । यो कुरा प्रति स्थानीय स्तरमा पर्यटक आकर्षित गर्न ध्यान पु¥याइएको छैन । न त पर्यटक भुल्ने उचित ठाउँको साजसज्जा, स्तरीय सडक सञ्जाल, बासस्थान, खानपान र पर्यटकमैत्री वातावरण सृजना गर्न सकिएको छ ? घर बाहिर निस्कँदा घर फर्केको व्यक्ति घरका मानिसले नै नचिन्ने गरी कुरुप भएर घर फर्कन्छ । स्तरहीन सडक, फोहोरको डंगुर, उल्टो पर्यटकमैत्री वातावरण, यस्तो व्यवहारले यहि ठाउँबाट मुलुक छिरेका पर्यटक पनि यहाँ रोक्न सकिएको छैन । माथितर्फ एउटा औला तेस्र्याएर आरोप लगाइ रहँदा बाँकी औला आफूतर्फ पनि फर्केको सरोकारवालाले हेक्का राखेको पाइदैन ।

आफ्नो ठाउँमा पर्यटकलाई मोहित पार्ने कल्चर, पर्यटकमैत्री वातावरण र उचित खानपान र वासस्थानको व्यवस्था तथा सडक संजाल र दृष्यावलोकनका लागि कृतिम नै भए पनि उचित गन्तव्यको पर्याप्तता तयारी गर्न ढिलो भइसकेको छ । त्यसैले वीरगन्ज क्षेत्र मात्र नभई यो प्रदेशमा मुलुकको नै प्रमुख स्थलमार्ग र यो आसपासको क्षेत्रमा पर्यटक रहन रुचाउँदैनन् । पर्यटकले राम्रो ठाउँ भएर पनि बस्ने रुची नदेखाउन्जेल पर्यटन प्रबद्र्धनका कुरा गरेर मात्र प्रर्यटन प्रबद्र्धन हुँदैन ।